Voedingsadviezen bij een verhoogd cholesterol
Interne geneeskunde
Cholesterol
Cholesterol is een vetachtige stof in het bloed en in de lichaamscellen. Het wordt gemaakt in de lever en zit ook in voedingsmiddelen. Het lichaam heeft cholesterol nodig als bouwstof voor lichaamscellen, hormonen en galproductie. Zonder cholesterol kan het lichaam niet functioneren. Maar een teveel ervan is schadelijk voor de gezondheid.
Soorten cholesterol
Cholesterol in het bloed is onder te verdelen in:
- LDL: Dit wordt “slecht” cholesterol genoemd. Het zorgt voor vernauwing van de bloedvaten.
- HDL: Dit wordt een “goed” cholesterol genoemd. Een hoog HDL-cholesterol vermindert het risico op hart- en vaatziekten.
- Triglyceride: Dit is een andere naam voor vet in het bloed. Een verhoogd triglyceridegehalte geeft meer kans op hart- en vaatziekten.
Oorzaken van een te hoog cholesterolgehalte:
- Erfelijkheid: hoog cholesterol kan een familiekwaal zijn.
- Voeding met veel verzadigd vet en cholesterol kan het cholestorolgehalte in het bloed verhogen.
- Gebrek aan beweging, zal het LDL-cholesterol verhogen en HDL-cholesterol verlagen.
- Als je overgewicht hebt, verlaagt dit meestal het HDL-cholesterol. Vooral bij veel buikvet (appelvorm) worden het totaal cholesterol en LDL-cholesterol hoger.
- Roken veroorzaakt een laag HDL-cholesterol-gehalte.
- Bij sommige medische aandoeningen is er meer kans op een verhoogd cholesterol-gehalte, bijvoorbeeld: nierziektes, diabetes mellitus, traag werkende schildklier.
- Teveel alcohol veroorzaakt een hoog triglyceride.
Gevolgen van een te hoog cholesterol
Een hoog cholesterol geeft geen directe klachten. Je merkt het dus niet. Een verhoogd cholesterol kan leiden tot vernauwing van de slagaders (atherosclerose) en dit verhoogd het risico op: hartziektes, hartaanvallen, beroertes en slechte doorbloeding in de benen.
Voedingsadvies bij een te hoog cholesterol
Een verhoogd cholesterol in jouw bloed? Gelukkig kun je er zelf veel aan doen; bijvoorbeeld door op te letten met wat je eet. Gezond eten is vooral gevarieerd eten en de juiste keuzes maken: weinig verzadigde vetten, meer onverzadigde vetten, meer vezelrijke producten, meer groenten en fruit. Voor meer informatie over gezonde eten volgens de Schijf van Vijf verwijzen we naar het Voedingscentrum.
Onderstaande informatie hoort bij de tabel en kan belangrijk zijn bij diabetes en een zoutbeperkt dieet.
Cholesterolrijke producten
Voedingsmiddelen die verzadigd vet bevatten verhogen het cholesterolgehalte in het bloed. De cholesterol in voedingsmiddelen zoals eieren, orgaanvlees en garnalen heeft minder effect op het cholesterolgehalte in het bloed. Daarom adviseren wij jou om eieren maximaal 3x per week te gebruiken en orgaanvlees en garnalen maximaal 1x per twee weken.
*Bij zout (natrium-) beperkt dieet
Producten met * bevatten veel zout, deze producten bij voorkeur niet gebruiken. Let op met kant en klare producten, deze bevatten veel zout, bijvoorbeeld soepen, bouillonblokjes, sauzen, mixen zoals bami/nasimix, wereldgerechten.
Bij diabetes
Wanneer je diabetes hebt, is het van belang de adviezen van jouw diëtist op te volgen wat betreft de hoeveelheid koolhydraten.
Meer informatie:
- Het Voedingscentrum: www.voedingscentrum.nl (zie onder ‘hoog cholesterol’)
- De Hartstichting: www.hartstichting.nl (zie onder ‘hoog cholesterol’)
- Het gezondheidsplein: www.gezondheidsplein.nl (zie onder ‘hoog cholesterol’)
In de tabel zie je in een notendop welke keuzes je het best kunt maken.
Beperk het gebruik van | Kies liever voor |
Brood/ontbijtgranen |
Brood/ontbijtgranen |
Kaas (verse) Roomkaas, volvette kazen, zoals Goudse kaas 48+, mascarpone, gorgonzola, roombrie en fêta |
Kaas 30+ of 20+ kaas, hüttenkäse, magere smeerkaas, light kruidenspread, Zwitserse strooikaas en rookkaas 20+ |
Vleeswaren |
Vleeswaren |
Overig beleg |
Overig beleg Jam, appelstroop, vruchten- of anijshagel, (gestampte) muisjes, honing, pindakaas, sandwichspread, plakjes appel en banaan |
Melkproducten |
Melkproducten Halfvolle en magere melkproducten, zoals karnemelk, halfvolle koffiemelk, magere yoghurt, magere vla, magere kwark, magere melkpoeder en magere yoghurtdrank |
Groenten en fruit |
Groenten en fruit Minimaal 250 gram groenten (vers, diepvries, blik* of glas*), twee stuks fruit per dag. Varieer volop. |
Vlees en vleesvervangers
|
Vlees en vleesvervangers |
Vis |
Vis |
Aardappelen, rijst en pasta
|
Aardappelen, rijst en pasta |
Boter, margarine en olie |
Boter, margarine en olie |
Dranken |
Dranken
|
Koekjes en gebak |
Koekjes en gebak Koffiebroodjes zonder room, volkorenbiscuits, lange vingers, kaneelbiscuits, bitterkoekjes, eierkoeken, vruchtenvlaai, ontbijtkoek (alle varianten, bijv. gemberkoek, vruchtenkoek) |
Zoutjes, chips, nootjes |
Zoutjes, chips, nootjes Japanse mix*, hazelnoten, amandelen, walnoten, pinda's, cashewnoten, studentenhaver, zoute stokjes*, popcorn*, zoute olijven*, toastjes met vis* |