Alvleesklierontsteking (Pancreatitis)
Maag-darm-leverziekten (MDL)
Deze folder geeft je informatie over acute alvleesklierontsteking (pancreatitis) en de gebruikelijke behandelingen. Elke situatie is uniek, dus je behandeling kan verschillen van wat hier staat.
Wat is een acute alvleesklierontsteking?
Een acute alvleesklierontsteking, ook wel acute pancreatitis genoemd, is een acuut
ontstane ontsteking van de alvleesklier.
Wat is en doet de alvleesklier?
De alvleesklier, ook wel pancreas genoemd, ligt dwars in de buik (zie afbeelding). Het orgaan is ongeveer 15 cm lang en 1 tot 3 cm dik. De kop van de alvleesklier ligt in de binnenbocht van de twaalfvingerige darm. Aan de bovenkant ligt de alvleesklier tegen de maag, aan de onderkant tegen de dunne darm.
De alvleesklier heeft twee belangrijke functies:
1. Regelen van de bloedsuikerspiegel
De alvleesklier maakt verschillende hormonen aan. Eén daarvan is insuline, die wordt afgegeven aan het bloed. Insuline houdt je bloedsuiker op een normaal niveau. Als er te weinig insuline wordt aangemaakt ontstaat suikerziekte (diabetes). Een tekort aan insuline door een alvleesklierontsteking wordt ook wel endocriene insufficiëntie genoemd.
2. Spijsvertering
De alvleesklier maakt enzymen die helpen bij je spijsvertering. Deze enzymen komen via een afvoerbuisje in de twaalfvingerige darm terecht. Deze spijsverteringsenzymen worden pas actief in de dunne darm. Soms gaat dit fout en zijn de enzymen in de alvleesklier al actief. De alvleesklier raakt ontstoken doordat het weefsel van de alvleesklier langzaam ‘opgegeten’ wordt door de enzymen. Een chronisch tekort aan spijsverteringsenzymen wordt ook wel exocriene insufficiëntie genoemd.
Welke klachten geeft een alvleesklierontsteking?
Een aanval van acute alvleesklierontsteking kan hevige pijn in de (boven-)buik veroorzaken, vaak met uitstraling naar de rug. Je voelt je dan erg ziek. Ook rugpijn kan voorkomen, omdat de alvleesklier achter in de buik ligt. Sommige mensen hebben last van misselijkheid en overgeven, koorts of een versnelde ademhaling.
Een alvleesklierontsteking verloopt in 70% tot 90% van de gevallen mild en heeft dan een lage kans op overlijden. De alvleesklier geneest dan vaak binnen enkele dagen tot weken.
In 10% tot 30% van de gevallen is de ziekte ernstiger en kan een langdurige behandeling in het ziekenhuis nodig zijn. Soms vindt er een operatie plaats. Bij een ernstige alvleesklierontsteking is de kans op overlijden hoger.
Soms ontstaat er blijvende schade, dan is er sprake van chronische alvleesklierontsteking.
Hoe wordt de diagnose alvleesklierontsteking gesteld?
Een alvleesklierontsteking ontstaat vaak plotseling. De huisarts verwijst je dan door naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. De diagnose wordt vaak gesteld op basis van het klachtenpatroon en bloedonderzoek, in combinatie met een echografie van de buik.
Wat zijn de oorzaken van alvleesklierontsteking?
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor acute alvleesklierontsteking. De belangrijkste oorzaken zijn:
- Galstenen
- Langdurig veel alcohol drinken
- Roken
- Medicijnen (als bijwerking)
- Een doorbloedingsstoornis
- Een tumor in (de buurt van) de alvleesklier
- Een complicatie van een onderzoek (ERCP)
- Een ongeval waarbij de alvleesklier beschadigd is
- Erfelijkheid (zeldzaam)
- Een aangeboren afwijking van de alvleesklier
Soms is de oorzaak onbekend.
Wat zijn de complicaties van een acute alvleesklierontsteking?
De belangrijkste complicaties zijn:
- Geelzucht
- Kortademigheid
- Vochtophopingen in en rond de alvleesklier (pseudocysten)
- Infecties in en rond de alvleesklier
- Bloedingen uit bloedvaten in en rond de alvleesklier of de milt
- Stilstand van de darmen (ileus)
Hoe wordt een acute alvleesklierontsteking behandeld?
Ondersteuning:
Als de diagnose alvleesklierontsteking wordt gesteld wordt je meestal in het ziekenhuis opgenomen. Omdat de meeste alvleesklierontstekingen vanzelf genezen bestaat de behandeling vaak eerst uit ondersteuning met pijnstilling en vocht via een infuus. De alvleesklier wordt hiermee als het ware rust gegeven.
Het kan voorkomen dat je de eerste dagen door de klachten niet goed kan eten. De diëtiste kijkt dan vaak mee om hierbij te ondersteunen. Wanneer de klachten afnemen kun je langzaam weer beter eten.
Galstenen
Als galstenen de oorzaak zijn is het soms nodig om de galstenen te verwijderen door middel van een endoscopische behandeling of om een galblaasoperatie te ondergaan. Als er een ingreep moet plaatsvinden krijg je hier aanvullende informatie over van de MDL-arts. Vaak kun je na een paar dagen naar huis. Bij ernstige ontstekingen of bij complicaties kan het zijn dat je langere tijd in het ziekenhuis moet blijven.
Vochtophopingen (pseudocysten/necrose)
Soms ontstaan er vochtophopingen in en rond de alvleesklier. Na ongeveer een week kan er een kapsel rondom dit vocht ontstaan. Als deze vochtophopingen klachten veroorzaken, erg groot zijn of als er een infectie in ontstaat, dan is het soms nodig deze vochtophopingen te laten leeglopen (drainage). Voor een drainage van vochtophopingen werken we samen met het Catharina ziekenhuis in Eindhoven of Máxima medisch centrum in Veldhoven. Daar kunnen de MDL-artsen via een endoscopische ingreep via de maag het vocht of ontsteking laten weglopen. Dit wordt ook wel een endo-echogeleide transgastrische drainage genoemd. Als dit nodig is krijg je hierover van je arts aanvullende informatie.
Waar moet je moet je na ontslag rekening mee houden?
Leefregels
Het advies is om geen alcohol te drinken en om niet te roken. Ook als de ontsteking hierdoor niet is veroorzaakt. Alcohol en roken kunnen nieuwe ontstekingen uitlokken. Verder is het belangrijk dat je gezond en gevarieerd eet en niet te vet. Een diëtist kan je helpen met een persoonlijk voedingsadvies dat is afgestemd op je klachten.
Klachten
Indien je opnieuw of een toename van de buikklachten bemerkt na het ontslag of je krijgt onverwacht hoge koorts, neem dan contact op met de polikliniek maag-darm-leverziekten (MDL) van het Anna Ziekenhuis. Telefoonnummer: 040 286 4892.
Meer informatie?
Voor meer informatie zie ook:
